فرقه پژوهی برداشت از بهائیت در ایران
مدل جاسوسی بهائیت
عموماً وقتی لفظ جاسوس و جاسوسی را به کار می بریم، تصویر ذهنیمان به شخصیت «جیمز باند» باز می گردد و سوار بر یک «استون مارتین» با انواع سلاح های محیرالعقول، به عمق سازمان های نظامی و اطلاعاتی وارد شده و بعد از یک نبرد قهرمانانه، هرچه مطلوب است را با خود برمی دارد و می برد! اما در واقعیت وقتی سخن از جاسوسی به میان می آید، کمتر می توان از جیمز باند و مأموران 007 یا مأموریت های غیرممکن سراغ گرفت. خصوصاً در این دوران که برای جمع آوری اطلاعات ارزشمند از کشورهای هدف، دیگر نیازی به ورود به سازمان های حفاظت شده و دستبرد زدن به گاوصندوق های عجیب و غریب نیست. در زمانه ما کافی است که یک کشور در جامعه هدف خود یک شبکه انسانی کاملاً عادی و همسطح با طبقات مختلف و به ویژه اقشار پایین جامعه داشته باشد تا بتواندراهبردی ترین (استراتژیک ترین) اطلاعات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مطلوب خود را از دل آن شبکه، استخراج نماید.
در تحقیق کلان داده ها، واژه ای وجود دارد به نام «اوسینت» (OSINT) این واژه، مخفف عبارت Open Source Inteligence به معنای جمع آوری اطلاعات از منابع عمومی و آزاد است. در عمل، ملاک اصلی اطلاعات منبع باز، این است که به هیچ وجه به روش های جمع آوری محرمانه برای دستیابی به آن نیاز نباشد. به عبارتی این روش، جمع آوری و تجزیه وتحلیل اطلاعاتی است که از منابع عمومی یا آشکار اجتماعی به دست می آید.
بسیار جذاب و البته ضروری به نظر می رسد که بدانیم در جامعه ما چه امکانی برای بهره برداری امنیتی و اطلاعاتی منابع باز وجود دارد. البته لازم به ذکر است که بخش مربوط به تحلیل کلان داده های شبکه های اجتماعی مجازی که اینک در همه جوامع بشری شیوع یافته، موضوع مورد بحث ما نیست. در جامعه ای مثل ایران، از دیرباز –یعنی تقریباً از دوران قاجار- شکل گیری شبکه های اجتماعی کلاسیک، توسط دو کنسولگری استعماری مطرح روس و انگلیس در قالب های مختلف صورت پذیرفت. این شبکه ها یکی از مهمترین ابزارهای اثرگذاری در جامعه، هدایت افکار عمومی، تعقیب اهداف راهبردی و منبعی برای جمع آوری اطلاعات بودند. از نمونه های بسیار بارز آنها هم میتوان به ساماندهی گروه های «انگلوفیل»[1] داخلی، تشکیل لژهای فراماسونری و تشکیل یا هدایت ساختارهای فرقه ای مانند بهائیت و… در کشور اشاره کرد.
از میان ابزارهای مذکور، تشکیلات مخفی بهائیت که درمورد ماهیت پنهان آن همیشه با احتیاط و ملاحظه رفتار شده و اطلاع محدودی از مراکز اصلی آن در دسترس عموم قرار می گیرد، از زمان شکلگیری تاکنون، کار ویژه جمع آوری اطلاعات از منابع باز را تعقیب کرده است. «صیانت»، کلیدواژه این فرقه برای کسب اطلاعات پیرامون اشخاص حقیقی و حقوقی مختلف است. گروه صیانتی بهائیت، وظیفه حراست، نظارت و جمع آوری اطلاعات تمام بهائیان جهان را به عهده دارد. برای توضیح بیشتر، باید گفت بهائیت با ظاهری شبه مذهبی اما ماهیتی به شدت الحادی، شبکه ای از اعضاء را شامل می شود که علاوه بر قرار گرفتن تحت آموزش ها و مغزشویی های گسترده که از زمان کودکی، یعنی از سه سالگی، الزامی و اجتناب ناپذیر است، مکلف به رعایت ضوابط بسیار متصلب و سختگیرانه تشکیلاتی نیز میباشد.
در این ساختار تشکیلاتی، هر عضو مکلف به زندگی در همان موقعیت جغرافیایی است که فرقه برای وی تعیین می کند و حتی تغییر مکان زندگی، بدون اجازه تشکیلات، مستوجب تنبیه و توبیخ های مختلف است. همچنین اعضای تشکیلات موظف خواهند بود تا در جلسات تشکیلاتی منظمی که «ضیافت» نامگذاری شده، شرکت نموده و کوچکترین مسائل شغلی، اداری، اجتماعی و… اطراف خود را در جلسه اعلام نمایند.
به عبارت دیگر، مسئولان فرقه با پوشش های مختلف، نظیر چارهاندیشی جهت مشکلات اعضا و… به کسب خبر از زیرمجموعه های خود در تمام لایه های گوناگون زندگی، اعم از خانوادگی، شغلی، علایق شخصی، موقعیت اجتماعی، وضعیت معیشتی، ارتباطات خانوادگی و… پرداخته و تمام این اطلاعات جمع آوری شده را در بسته های تحلیلی، جمع آوری نموده و از طریق سرویس های امنیتی موجود در تشکیلات، یعنی مشاورین قارهای، مساعدین و در نهایت، اعضای دارالتبلیغ در «حیفا»، تجمیع کرده و در اختیار مرکز تشکیلات فرقه –در فلسطین اشغالی- قرار می دهند.
نباید تصور کرد این داده های گسترده، به اعضای فرقه محدود می شود، بلکه هر کسی که بهائیان در طول روز با وی ارتباط برقرار کرده اند –اعم از بهائی و غیربهائی- مشمول این شبکه عظیم اطلاعاتی خواهد بود. این رویکرد، با توجه به تلاش روزافزون تشکیلات برای جذب اعضا از اقشار مختلف و تمایل آنان به برخی مشاغل خدماتی که موقعیت هایی را برای ارتباط خانگی با خدمت گیرندگان برقرار می کنند، نشان از اهدافی تعیین شده و مشخص دارد. چنانچه در پیامی که مرکز فرقه به اعضا ابلاغ کرده، آمده است: «احبای عزیز باید بکوشند تا دایره تماس های اجتماعی خود را با جامعه خارج، بزرگ تر و بزرگ تر کنند.»[2]جالب توجه آنکه ضمن گسترش روابط، به بهائیان توصیه می شود معاشرت صمیمانه را نیز مد نظر قرار داده و حتی در پیام های تشکیلاتی تأکید دارند بهائیان باید برای این منظور، به طور دقیق برنامه ریزی کنند: «هر فرد… طوری فعالیت های اجتماعی… خود را تنظیم نماید تا برای معاشرت صمیمانه، وقت کافی داشته باشد.»[3]همچنین در جای دیگر می گوید: «بزرگسالان، والدین، جامعه و تشکیلات به هر شکل ممکن، از جمله ایجاد روابط نزدیک با خانواده آنان (دوستان جوانان)، از… ابتکارات شما (جوانان بهائی)، تا حد امکان پشتیبانی خواهد نمود.»[4] این گسترش دایره تماس در کنار توصیه به روابط صمیمانه و ابتکاری، همچنانکه بستر تبلیغی مناسبی برای تشکیلات فراهم می آورد، موجب می شود اطلاعاتی به مراتب دقیق تر و گسترده تر، ضبط و به حوزه صیانتی بهائیت منتقل گردد. از این رو بهائیان، حتی اگر به عمد نخواهند، ناخواسته مأموران اطلاعاتی تشکیلاتند. اما موضوع به همین جا ختم نمی شود و مهره هایی هم وجود دارند که آگاهانه، فقط و فقط برای اجرای دستورالعمل های بیت العدل با دیگران معاشرت کرده و چیزی از یک جاسوس پرورش یافته کم ندارند!
[1] اشخاصی که به خاطر گرایش های سیاسی و روابط ویژه ای که با نمایندگان دولت انگلستان در ایران داشتند و حمایت هایی که انگلستان از آن افراد می کرد به «انگلوفیل» معروف شدند.
[2] پیام مرکز جهانی بهائیت، 21 آگوست 2006م.
[3] همان.
[4] پیام مرکز جهانی بهائیت، 9 سپتامبر 2007م.