فرقه پژوهی
قرآن کریم همه را به وحدت سفارش کرده است، تا جایی که حتی از غیرمسلمانان اهل کتاب می‌خواهد که با تکیه بر اشتراکات با مسلمانان، اتحاد داشته باشند؛ خداوند در سوره آل‌عمران می‌فرماید: «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى کَلِمَهٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ … (آل‌عمران/64) بگو: ای اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است (و همه کتاب‌های آسمانی و پیامبران، آن را ابلاغ کردند) که جز خدای یگانه را نپرستیم و چیزی را شریک او قرار ندهیم…» خداوند در قرآن کریم، وجود ملیت ها و نژادهای گوناگون را به خاطر شناخت و معرفت انسانها نسبت به هم می‌داند و کثرت و تنوع اقوام را مالک برتری ندانسته از تمام مسلمانان می‌خواهد که همواره وحدت و یکپارچگی خود را حفظ کنند.(1)
امام خمینی (رحمهالله‌علیه) با اشاره به آیات قرآن، رمز پیروزی مسلمانان را وحدت دانسته و با تبیین برخی از آیات قرآن به آسیب‌های اختلاف پرداخته و اختلاف افکنی را گناه کبیره برشمرده‌اند و آیه «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا …(آل‌عمران/103) و همگی به رشته (دین) خدا چنگ زده و به راه‌های متفرّق نروید …» را دستوری الزامی دانسته است.(2)
اما اهمیت وحدت در چیست:
برخی از ثمرات وحدت مسلمانان و دولت های اسلامی در نظر امام خمینی (رحمهالله‌علیه) عبارتند از بازگشت عزت و عظمت به مسلمانان، به دست آوردن بزرگترین قدرت جهان از سوی مسلمانان، عدم توانایی بیگانگان در ظلم و ستم و تعدی و تجاوز به مسلمانان، حل مشکلات مسلمانان مظلوم برخی از کشورها مانند فلسطین و …، مبارزه با ابرقدرت ها و شکست آنان و پیروزی مسلمانان، حفظ ذخایر فراوان در سایه اتحاد، عدم احتیاج به دولت‌های بیگانه و پیشرفت روزافزون مسلمانان و …
سید جمال‌الدین اسدآبادی نیز تحقق وحدت را در سایه عمل به آموزه‌های قرآن کریم می‌دانست. وی می‌گوید: «هرگاه امتی را دیدی که افرادش به وحدت و یگانگی تمایل دارند، به آن امت مژده بده که خداوند در جهان آفرینش برای آنان، آقایی و والایی و برتری بر سایر ملت ها مقدر کرده است.»(3)
به همین خاطر بود که سید جمال‌الدین اسد آبادی در طول حیات خویش، راهکارهایی مانند برگزاری کنفرانس، تلاش برای ایجاد وحدت میان دولت های اسلامی و تشکیل جمعیت «عروه» برای ایجاد اتحاد بین مسلمانان را پیگیری کرد. سید عبدالحسین شرف الدین از پیشگامان عرصه وحدت اسلامی معتقد بود اگر وحدت اسلامی تحقق یابد، مسلمانان در سایه اتحاد، برای اعتلای خود و نجات بشریت قیام می‌کنند و سراسر زمین را مهر و دوستی، برکت و عشق، ترقی و حکومت عدل فرا می‌گیرد.(4)
نتیجه: در جهان امروز که دشمنان اسلام همراه به دنبال ایجاد اختلاف و تفرقه بین کشورهای مسلمان هستند، مسلمانان باید قدرت تحمل یکدیگر را بالا ببرند و از شیوه‌ای به نام وحدت استفاده کنند، به طوری که تمام مسلمانان با تمایل به وحدت، به تعامل با یکدیگر بپردازند، سپس از طریق بحث، انتقاد و گفتگو با هم، تضادها، سوءتفاهم‌ها و اختلافات را حل کنند و سرانجام به یک وحدت جدیدی دست یابند.
پی‌نوشت:
1. آیه 13 سوره حجرات.
2. امام خمینی، صحیفه نور، ج15، ص481.
3. سید احمد موثقی، استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، ج1، ص325.
4. محمدرضا حکیمی، شرف الدین، ص123-124، انتشارات دلیل ما.