نگرش کابالا به خدا

فرقه پژوهی:

کابالا عرفان قوم یهود است و تفسیری خاص از سیر و سلوک ارائه می دهد و حتی مباحث سحر و جادو را داخل کابالا می کند. وقتی از جانب یهودیان مُتدین به این امر اعتراض می شود و کابالا را یک انحراف در دین یهود معرفی می کنند، کابالیست ها اینگونه توجیه می کنند که کابالا در واقع بَطن و حقیقت تورات است. کابالا یک تفسیر راز آلود از تورات است. یکی از اصول و عقاید کابالا نگرش خاص آنان به خدا می باشد.

کابالا از دو منظر به خدا نگاه می کند:

1- خدا  را امری پنهانی، مکنون، درک نشدنی و ورای تصور معرفی می کند.

2- خدا را آن چنان به جهان نزدیک می داند که قائلند در ماده حلول کرده است.

در تورات نام خداوند یَهوه و الوهیم است ولی این خدای متشخص نمی تواند محل تفکر و اندیشه عمیق در کابالا قرار گیرد. خدایی می تواند محل تفکر و تعمق آدمی قرار بگیرد که از هرگونه صفت و تشخص انسان وار به دور باشد. خدایی که در کابالا معرفی می شود نامی غیر از نامی که در تورات ذکر شده دارد و نامش «آن سوف» می باشد. آن سوف در لغت به معنای بی پایان و لایتناهی است. آن سوف نباید دارای چیستی و کیستی باشد.

کابالا خداوند را به عنوان خدای غیر متشخص معرفی می کند. خدای دین یهود و معرفی شده در تورات، خدای متشخص انسان وار است که صفات و ویژگی های خاص خود را دارد .اشکال دیگری که بر خدای کابالا یعنی آن سوف وارد است، این می باشد که این برداشت و نام گذاری، امری متأخر از دین یهود است. در کتاب عهد عتیق یعنی تورات و دیگر کتب قدیمی دین یهود اسم آن سوف ذکر نشده است و این خدای کابالا امری حادث و غیر مرتبط با دین یهود است.

مطلب دیگر این که چطور می خواهند دو امر متناقض را با هم جمع  کنند و این همانی درست کنند. مثلاً شخصی می گوید کره زمین گرد است و شخص دیگری می گوید کره زمین گرد نیست. نمی شود گفت که حد وسطی انتخاب می کنیم یا اینکه یک سازگاری بینشان ایجاد می کنیم. این موضوع مجمل نیست که با تبیین و توضیح بشود اختلاف را رفع کرد بلکه امری مشخص و واضح است. در بحث خداوند کابالا هم به صورت دقیق مشخص شده است که خداوند غیر متشخص است و این توضیح با خدای دین یهود سازگار نیست.

اما می شود حدس زد که کابالا می خواهد با پوشش دین یهود به حیات خود ادامه دهد و مورد هجمه و برخورد یهودیان قرار نگیرد لذا خود را عرفانی یهودی معرفی می کند و سعی می کند با توجیه ها و تفاسیر مختلف این برداشت خود از خدا را توجیه کند؛ لذا خود را تفسیری راز آلود از کتاب مقدس معرفی می کند و تفسیری نمادین و عرفانی از خداوند خویش ارایه می دهد. نکته اصلی این است که تعارض بین خدای دین یهود و کابالا قابل رفع نیست.