بررسی این فرقه ها در جامعه ما نشان می‌دهد که حیطه نفوذ و گسترش افراد مدعی با تعداد افراد گرونده و موقعیت آنها فرق می‌کنند. معمولاً افراد مرفه بیشترین گروندگان به این گروه‌ها، خصوصاً از نوع وارداتی آن هستند.
صرف پول‌های هنگفت برای رسیدن به برخی امور باطل و توجه به معنویت برای رسیدن به مطامع دنیوی که هدف عمده این گونه افراد مراجعه کننده است، بازار داغی برای مدعیان فراهم کرده است و اساساً راه درآمد و بزرگ شدن این افراد همین است.
طرف مقابل نیز با استفاده از جادو و سحر – اگر بر آن قادر باشد – و گاه با تردستی‌ها و خواب‌های مصنوعی (هیپنوتیزم) و کارهایی خارق‌العاده – در نظر این اشخاص – و موارد دیگر افراد بیشتری از این تیپ را به خود جذب کرده است.
در حالی که استفاده از چنین شیوه‌هایی در شرع مقدس مورد نکوهش و در برخی موارد حرام شمرده شده است. چگونه یک واصل به حق و یک سالک راه حق با استفاده از این روش‌ها افراد را اطراف خود جمع می‌کنند، در حالی که این جز خودپرستی نیست.
آوردن پول‌های گزاف، گاه به اجبار و گاه به دلخواه، سبب بزرگ شدن و مطرح شدن چنین افرادی به‌عنوان عارف و هادی معنوی و معلم معنویت شده است، در حالی که اطراف افراد صاحب نفس و سالکان حقیقی خالی و از نام و نان خبری نیست.
در اینجا تذکر این نکته مهم خالی از لطف نیست که گاهی برخی از مدعیان دروغین کارهایی انجام می‌دهند که برخاسته از نفس قوی و تمرین داده شده است؛ یعنی ممکن است، فکر افراد را بخوانند یا گاه تأثیراتی در طرف مقابل بگذارند. مراجعه کننده با دیدن یکی دو مورد از این امور به راحتی جذب می‌شود و ادعاها را می‌پذیرد.
ادعای خواندن درون دیگران، ادعای پیشگویی و آینده‌نگری، تعبیر خواب‌های افراد و حتى تفسیر به رأی و تأویل آیات و احادیث برای جذب مریدان و مهم‌تر از آن تکفیر اشخاصی که با عقاید آنها مخالفت می‌کنند، همه و همه از حربه‌هایی است که مورد استفاده افراد مدعی می‌باشد.
حس کمال‌جویی در انسان، آدمی را به کرنش در برابر منبع کمال وامی‌دارد. برخی از این افراد مدعی با ریاضت‌ها و خودداری از برخی خواسته‌های نفسانی و مداومت برخی از امور قدرت نفس پیدا می‌کنند و تأثیراتی می‌گذارند. برخی از مرتاضان هندی که کارهای خارق‌العاده از آنان سر می‌زند از همین قبیل‌اند.
برخی نیز به علاوه ی موارد ذکر شده، استعداد ذاتی و هوشی دارند که آن را در راه باطل به کار می‌برند و از این امور سوءاستفاده می‌کنند.
با مشاهده کارهای این چنینی از افراد مدعی، عده‌ای بدون توجه و به سبب کمال واقعی دیدن موارد ذکر شده جذب آنان می‌شوند؛ در حالی که صرف انجام برخی تردستی‌های و گاهی اعمالی به‌ظاهر خارق‌العاده کمال واقعی محسوب نمی‌شود. برای همین است که علمای اسلام در بحث معجزه انبیا و ائمه (علیهم السلام) هر کار خارق العاده‌ای را معجزه تعریف نکرده‌اند و برای آن حدود و مرزهایی را قائل شده‌اند.
علمای دین و عارفان حقیقی و سالکان راستین در طی طریق به این قدرت‌ها دست یافته‌اند اما هیچ گاه از آن به عنوان منبع درآمد، یا شهرت یا مطرح کردن خود استفاده نکرده‌اند و بدین وسیله افراد را گرد خود فرانخوانده‌اند.
در مواردی که این گونه کارهای خارق‌العاده از افرادی مدعی مشاهده شود، رجوع به افراد خبره برای واقعی و غیر واقعی بودن ادعا ضروری است.
اما موضوع کسب ثروت و پول از نگاهی دیگر توسط فرقه ها
موج معنویت های وارداتی در کشور ایران، باعث شده تا مفاهیم معنوی جدیدی در محیط های دینی و فرهنگ عمومی کشور بر سر زبان ها افتد و پاره ای از سخنرانان و افراد مشهور در کشور، این مفاهیم را به بحث گذاشته و گاهی هم تلاش کنند، این مفاهیم را منطبق بر مفاهیم اسلامی نشان دهند.
بعضی دیگر مفاهیم روحی جدید را ره آورد تمدن غرب و از فرآورده های تکنولوژی جدید دانسته و تردید در این یافته ها را ناروا و غیر علمی معرفی می‌کنند. یکی از این مفاهیم جدید، موضوع ثروت و پول است که سخنرانان ایرانی آن را با موضوع رزق و روزی که در اسلام مورد تأکید قرار گرفته یکسان فرض کرده و حتی موجب شده تعریف های جدیدی را از دیگر مفاهیم دینی عرضه کنند.
موضوع پول و رفاه بیش از همه در میان طرفداران «کلیسای وحدت[1] و جنبش اندیشه نوین» در آمریکا مورد توجه است. به دنبال آن، پاره ای از روانشاسانِ نه چندان مشهور، به این حوزه ورود پیدا کرده و به موفقیت از همین زاویه نظر انداخته اند. آنها آموزه های روان شناسی را با همین مفاهیم، عجین ساخته و پردازش کرده اند. زنان مشهوری مانند «باربارادی آنجلیس، کاترین پاندر، اسکاول شین، لورا دی، دبی فورد، شاکتی گواین» بیش از دیگران کتاب‌ها و سمینارهای خویش را از این مفهوم پر کرده اند.
« کاترین پاندر» خود به معرفی میلیونرهای کتاب مقدس پرداخته و کتاب های «قدرت توانگری» و «از دولت عشق» را نگاشته است. وی حتی قدرت واژگان و استفاده از نام های خداوند را برای همین منظور یعنی به قصد اعجاز زندگی و باریدن نعمت ها توصیه کرده است .(قدرت دعا، ج2، ص28) «شاکتی گواین» از نقشه گنج سخن رانده و برای این منظور فرایند تجسم خلاق را پیشنهاد داده و با دسترسی به خزانه بیکران، عالمی لبریز از فراوانی و بارش مادی را به مریدان خویش نوید داده است.(تجسم خلاق، صص82 و 143)
«دیپاک چوپرا» نویسنده مشهور که تعلیمات باطنی اش باعث شکل گیری جنبش های معنوی زیادی در آمریکا شده است، در کتاب «آفرینش فراوانی» گفته است: «اصول مطرح شده در این کتاب، اختصاصا به ایجاد ثروت بی انتهای مادی مربوط می‌شود. تنعم و ثروت یعنی این که شخص به آسانی می‌تواند به آرزوهایش جامه عمل بپوشاند؛ خواه نیازهای مادی، خواه احساسی، روانی و یا معنوی و هر چه در حیطه روابط ما باشد.» (آفرینش فروانی، صص9 و 51)
«لوئیز هی» می گوید: خزانه کائنات لبریز و لایتناهی است. آغوش من برای پذیرفتن همه خیر و خوشی و فراوانی کائنات گشوده است. چون بتوانید ثروت بیشتری را احساس کنید، ثروت بیشتری به سراغتان خواهد آمد.(لوئیز هی. شفای زندگی، صص 128و200).
«جری گیلز» نویسنده کتاب «عشق پول» پیشنهاد می کند هر گاه درباره پول، نگرشی منفی به ذهنتان آمد، خود را جریمه کنید(جریمه فقر) و آخر هفته آن را خرج تفریح خود کنید. (همان، ص200)
«برایان تریسی» که کارگاه های متعددی در باب بازاریابی و سود در جهان برگزار کرده و از طرح تعلیمات باطنی نیز فروگذار نکرده، می گوید: «بالاترین حقوق را هدف خود قرار دهید.» وی در جای دیگر می‌گوید: «باید هدفتان این باشد که به جایی برسید که این قدر پول داشته باشید و دیگر هیچ گاه نگران داشتن پول نباشید»
«پویسانت» در مقدمه کتابش به مخاطبان خویش یادآور می‌شود: «زندگی سرشار از نعمت، ثروت و فراوانی است و رسیدن به خواسته‌ها نه تنها حق طبیعی شما، بلکه وظیفه‌ای است که به عهده دارید. آیا شما هم آرزوی پیوستن به جمع اغنیا را دارید؟ چه عیبی دارد؟ چنین هدفی، هم مشروع و هم امکانپذیر است. این کتاب به شما یاری خواهد رساند که خیلی زودتر از آن چه تصورش را دارید، دروازه ثروت و نعمت را به روی خود باز کنید و به جمع توانگران بپیوندید.» (پویسانت، چالز، ص9)
«ناپلئون هیل» با تشویقِ هواداران خویش به انباشت ثروت گفته است: «باید بدانید نمی توانید بر مبالغ عظیم ثروت دست یابید؛ مگر بعد از آن که در سر اشتیاق سوزانی برای آن داشته باشید و باور کنید که می توانید به آن برسید.» (ناپلئون هیل، بیندیشید و ثروتمند شوید، ص36)
«پل مگنا» معتقد است: «برای این که احساس ثروتمند بودن کنید، بایستی عملا احساس ثروتمند بودن شدن را در خودتان ایجاد کنید، با این تصور که هرچه بیشتر ثروتمند هستید! تولید این احساس که ثروتمند هستید، فرآیند لذت بخشی ایجاد خواهد کرد و شما را در جاده ای خواهد انداخت که هر روز بر ثروتتان افزوده خواهد شد.»(زندگی خود را در هفت روز تغییر دهید، ص174)
«والش» در کتاب جدیدش با نام «ابداع زندگی» که زندگی نامه‌ای متفاوت از زندگی نامه‌های معمول است، با تعریف داستان زندگی «باربارا ماکس هابرد» که به زعم نویسنده، مادر اختراع است؛ داستان زندگی کنونی آدمیان آینده را به شکلی نو ترسیم و تعریف کرده است.(والش، ابداع زندگی، ص6) طبق گفته کتاب، همگی ما از همان فرآیندی، عبور می‌کنیم که باربارا مارکس هابرد گذشته است.(در این کتاب داستان زندگی باربارا مارکس هابرد از آخر به اول روایت می شود) این فرآیند، فرآیند تولد گونه بشر است.
نسل معنوی بشر با سبکی که عملا می‌توان آن را سبک معنوی نوینی دانست، در آینده شروع می‌شود؛ یعنی از 22 دسامبر2102. رازی که والش در این کتاب بر ملا کرده، همان سبکی است که جنبش اندیشه نوین در آمریکا پرچمدار آن است. مهم ترین شاخصه سبک جدید، آشتی «فراوانی با معنویت»، البته از کانال ذهن و در قالب مثبت اندیشی است.
«باربارا دی آنجلیس»[2] از شخصیت هایی است که کتاب های متعددی در باب عشق، شادی، موفقیت، شخصیت شناسی نوشته است. پیام های مثبت دی آنجلیس که خواننده را به جستجوی معنا در زندگی ترغیب می کند، بر تولید ثروت و کسب خوشی تأکید دارد . «برایان تریسی» که کارگاه های متعددی در باب بازاریابی و سود در جهان برگزار کرده و از طرح تعلیمات باطنی نیز فروگذار نکرده، می گوید: «بالاترین حقوق را هدف خود قرار دهید.»(مدیریت زمان، برایان تریسی، ص 142) وی در جای دیگر می‌گوید: «باید هدفتان این باشد که به جایی برسید که این قدر پول داشته باشید و دیگر هیچ گاه نگران داشتن پول نباشید.»(21 قانون شکست ناپذیر، ص 13)
«دبی فورد» نیز متأثر از والش و چوپرا به موضوع «آرمان فراوانی» رو آورده است. در میان رهبران خارجی، بیش از همه «اسکاول شین» در این میدان تاخته و ستاندن روزی را شعار محوری خویش قرار داده است. شین متأثر از گفتمانِ حاکم بر جنبش نوین و کلیسای اتحاد، اصرار دارد که معنویت یعنی شادی و فراوانی نعمتها.[3]
رازی که والش در این کتاب بر ملا کرده، همان سبکی است که جنبش اندیشه نوین در آمریکا پرچمدار آن است. مهم ترین شاخصه سبک جدید، آشتی «فراوانی با معنویت»، البته از کانال ذهن و در قالب مثبت اندیشی است سخنرانان داخلی نیز به پیروی از معنویت گراهای خارجی، در سمینارها و کارگاه های موفقیت و ثروت آفرینی، این مفهوم را در صدر تعلیمات خویش قرار داده و پیرامون آن سخن سرایی می کنند.[4]
پایه گذار مۆسسه تکنولوژی فکر در تهران، در دهه گذشته گوی سبقت را از دیگر رقیبان خویش ربوده و سمینارها و کارگاه‌های متعددی را در تهران و شهرستان ها با هدف ترویج قانون جذب و تقدس بخشی به رفاه و فراوانی در کشور ترتیب داده است. وی اندیشه خویش را به عنوان عرفان مدرن مطرح ساخته و می گوید: این اندیشه آمیزه ای از علم و تکنولوژی و مباحث اعتقادی و عرفانی است.[5]
نگاهی به بعضی از گفته های پایه گذار تکنولوژی فکر، حکایت از محوریت این مفهوم در اندیشه وی دارد. در کتاب تکنولوژی فکر آمده است: «به نمادهایی از ثروت مثل اسکناس، چک و تصاویر شمش های طلا خیره شوید و با آن ها معاشقه کنید و بگویید که ای اسکناس ها شما را کرور کرور بدست خواهم آورد. من عاشق شما هستم.(آزمندیان، تکنولوژی فکر ج2، ص238)
«به پول و ثروت عشق بورزید و آن را طلب کنید… با هماهنگ کردن کل کائنات، اسباب و وسایل خلق آن را فراهم می‌کند… . شما اگر می خواهید ثروتمند شوید، طبق قانون‌مندی انسان و طبیعت می بایستی نسبت به پول و ثروت، به عنوان ابزار بسیار خوب و زیبا عشق بورزید و آن را عاشقانه طلب کنید».(همان ج1، 237) «کاینات گوش به فرمان تو هستند هر آن چه را که تو بگویی(بیندیشی) اتفاق می افتد. هر آن گونه که تو اراده کنی، محقق می شود. به هر صورتی که تو مقدر کنی، به وقوع می پیوندد».(همان، ص10) .
موضوع معیشت و رزق را در اسلام یکی از مسائل مهم و مشروح است که اسلام در باره آن، نحوه کسب آن، نحوه مصرف آن توضیحات کافی را ارائه کرده است که ضرورت دارد در موقعیت مناسب بدان پرداخته شود تا نارسائی و نقص معنویت های وارداتی به طور آشکار و عیان مشخص گردد.
پی نوشت ها:
[1]. مراد کلیسای اتحاد (جنبش مون ها) نیست. (ر.ک: فرهنگ ادیان جهان، هیلنز، هیل، Unification Church)
[2]. Barbara De Angelis
[3]. کاترین پاندر، قدرت دعا، صص 70 و 143
[4]. ر.ک: کاوشی در معنویت های نوظهور، شریفی دوست، مبحث قانون جذب.
[5]تکنولوژی فکر،ج2،ص11.
منبع: قبیله حیله، محمدمهدی کافی، ۱۳۸۹، صص ۱۰۳- ۱۰۶
ارتباط با ما: ferghepajoohi@gmail.com