ما در روزگاری به سر می‌بریم که پس از وقفه‌ای نسبتاً طولانی بار دیگر بشر به معنویت روی‌آورده است. از مهمترین علل روی‌آوری دوباره به معنویت می‌توان موارد زیر را برشمرد:
۱. میل فطری و طبیعی در انسان به معنویت
میل به خداجویی و کمال مطلق از امیال فطری و غریزی انسان است و به هر حال در وجود آدمی نهادینه است. اگر به این میل به‌درستی پاسخ داده نشود، آدمی در پی ارضای آن از راه‌های غیر صحیح برخواهد آمد.
سوءاستفاده از این میل فطری انسانی و ارائه موارد غیر واقعی به‌عنوان دین، سبب گرایش افرادی به این معنویت‌های کاذب شده است و به‌جای اینکه استعدادهای انسانی در راه رسیدن به کمال مورد استفاده قرار گیرد، در راه دوری از حق و گمراهی به هدر می‌رود. باید گفت، خطر گرایش به این گونه معنویت‌های دروغین به مراتب بدتر از بی‌دینی و الحاد است.
۲. سرخوردگی بشر از عقلانیت و علم مدرن
بشر جدید، در دوران مدرنیته گمان می‌کرد، علم جدید حلّال همه مشکلات و دغدغه‌های اوست، لذا عقل‌گرایی به حدی رسید که بسیاری از ادعاهای معنوی و دینی را انکار می‌کرد و آن را غیر عقلانی و فاقد دلیل موجه می‌دانست. اما بالاخره دریافت که انسان موجودی چند بعدی و مهمترین نیازهای او درونی و مربوط به روح و روان اوست که علم تجربی و عقل‌گرایی برای آن پاسخ نداشت.
اثبات نادرستی فلسفه‌های معنویت‌ستیز و شکست نظام‌های مبتنی بر آن پوزیتیویسم که مدتی همه حوزه‌های فکری و اندیشه را تحت‌الشعاع خود قرار داده بود، با مورد نقد قرار گرفتن بنیان‌های فکریش و اثبات نادرستی این بنیان‌ها کنار رفت و با شکست فلسفه‌های معنویت‌ستیز نظام‌هایی که تحت تأثیر برخی از این فسلفه‌ها – مانند کمونیسم و مارکسیسم – پدید آمده بود، نیز فرو پاشید و مردم آن کشورها دوباره به‌سوی معنویت بازگشتند.
حتی در کشورهایی که حاکمیت این نظام‌ها ادامه داشت، مخالفت‌های شدید با دین‌داری دیده نمی‌شود و تلاش می‌شود، معنویت متناسب با ماده‌گرایی رواج یابد؛ معنویت‌هایی مانند بودایی، سرخ پوستی و معنویت‌های سکولار و… . سعی می‌شود، عطش معنویت با معنویت‌هایی کاذب ارضا شود.
۳. تبلیغات گسترده گروه‌های معنویت‌گرا
هر یک از این گروه‌ها برای جذب افراد بیشتر، تبلیغات گسترده برای آیین خود انجام می‌دهند؛ مسیحیت، آیین‌های بودایی و هندی و حتی یهودیت که دین خود را خاص و ویژه بنی‌اسرائیل می‌داند و تبلیغی برای دین خود انجام نمی‌دهد، امروزه در میان یهودیان گروه‌هایی با استفاده از شگردهای تبلیغاتی عرفانی به‌نام «کابالا» را ترویج می‌کنند و بیشتر بر جذب افراد سرشناس و ستاره‌های سینما و کسانی همت می‌گمارند که در میان جوانان محبوبیت دارند تا بتوانند به‌عنوان الگو، دیگران را نیز به این آیین جذب نمایند.
۴. برنامه‌های نظامی و اطلاعاتی معنویت‌محور
استفاده از قدرت‌های روحی برتر توسط مراکز اطلاعاتی و نظامی استکباری برای بهره‌برداری از آن‌ها در موارد لزوم یکی دیگر از علل ترویج و گسترش این گروه‌هاست.
از شواهد بر این سخن، می‌توان به سوابق نظامی برخی رهبران این گروه‌ها مثل اکنکار اشاره کرد که رهبر آن، «پال توئیچل» افسر نیروی دریایی آمریکا بوده است.
شاهد دیگر، تلاش برای رسیدن به سلاح‌های سایکو ترونیک (سلاح‌هایی که از راه دور سبب اختلال و تأثیرگذاری بر هدف مورد نظر می‌شوند) می‌باشد؛ زیرا پیش‌بینی می‌کنند که جنگ‌های آینده، جنگ‌های روانی و جنگ اراده‌ها و نیت‌هاست. لذا با توسعه تکنیک روانی، نه‌تنها بر جسم بلکه بر روح افراد نیز اثرگذاری می‌شود. جاسوسی از طریق ادراکات حسی و اقدام‌های تخریبی علیه دشمن با استفاده از نیروهای روانی و… انجام می‌گیرد.
۵. پیروزی انقلاب اسلامی ایران
انقلاب اسلامی ایران، انقلابی بود، به‌نام دین و رهبران آن روحانیت بودند و در دورانی پیروز شد که تبلیغات فراوان علیه دین و معنویت وجود داشت. پیروزی این انقلاب، توجه به معنویت را تقویت کرد و پیشرفت انقلاب با تمام کارشکنی‌هایی که شد و بالندگی آن تا امروز را شاید بتوان مهمترین عامل گرایش مردم به معنویت در جهان به‌حساب آورد.
همچنانکه حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه فرمودند: «انقلاب اسلامی انفجار نور بود.»
۶. تحقیقات تازه در علوم روانشناسی و فرا روانشناسی
در شاخه‌های مختلف روانشناسی به‌ویژه روانشناسی فیزیولوژیک پدیده‌هایی مثل مدیتیشن، ریلکسیشن، شادی و سایر مفاهیمی که معنویت‌های نوظهور روی آن تأکید دارند، مورد مطالعه قرار گرفته است و صدها تحقیق میدانی و آزمایشگاهی روی آن انجام گرفته و در صدد نشان دادن کارایی و پیامدهای مثبت آن هستند.
علوم فراروان‌شناسی به مطالعه پدیده‌های فراروانی مثل هیپنوتیزم روشن‌بینی، هاله‌بینی و پیشگویی می‌پردازد. دست‌یابی به نیروهای خارق‌العاده که در درون انسان نهفته و راه‌های فعال کردن آن‌ها به‌طور چشمگیری در این معنویت‌های نوظهور وجود دارد که علم فراروان‌شناسی پشتیبانی علمی آن‌ها را به‌عهده گرفته و بدین ترتیب، عامل رواج معنویت‌های نوپدید شده است.
ارتباط با ما: ferghepajoohi@gmail.com