«صهیونیسم ترامپی» نوبنیادگرایی مسیحی؛ سکولاریسم آمریکا زیر سایه مسیحیت صهیونیستی ـ قسمت دوم

ترامپ، «پادشاه» بنیادگرایان

ارتباط دونالد ترامپ رئیس جمهور جنجالی آمریکا با مسیحیت انجیلی دست راستی بر کسی پوشیده نیست. بر اساس گزارش واشنگتن پست، در حالی که زندگی شخصی و سبک زیست ترامپ زمین تا آسمان با آموزه های انجیلی ها فرق دارد، اما محبوبیت وی در بین مسیحیان انجیلی بیش از سایر طبقات مذهبی است. «نوام چامسکی»، فیلسوف و متفکر آمریکایی معاصر، انجیلی ها را مهم ترین عامل و واسطه در لابی های صهیونیست ها با دونالد ترامپ می داند. پس از تصمیم ترامپ مبنی بر انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس چامسکی در اظهار نظری بیان کرد: «به جز خودشیفتگی مریض گونه و بیش از حد ترامپ، علت اصلی انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس را باید در جلب حمایت گروه های صهیونیستی دانست که به همراه مسیحیان تندرو طرفدار اسرائیل مانند برخی پروتستانهای انجیل،ی بزرگترین حامی مالی ترامپ هستند. او با این اقدام می تواند به حمایت بخش مهمی از ثروتمندان و سرمایه داران جامعه آمریکایی و نیز شرکت های بزرگ خصوصی دلگرم باشد چرا که پیش از این هم با حمایت ها و هدایای فراوانی که در اختیار آنها گذاشته بود توانست توجه و حمایتشان را از آن خود کند. (1۳)

رابطه نزدیک ترامپ با سیاستمداران و رأی دهندگان انجیلی، حقیقتی عیان است؛ مایک پنس، معاون رئیس جمهور، یک مبارز فرهنگی بنیادگر است. دیگر اعضای ارشد دولت او نیز دیدگاه های تندروانه ای نسبت به مذهب دارند مثل «بتسی دووس»، وزیر آموزش و پرورش که اظهار داشته میخواهد از مدارس آمریکا برای محقق کردن پادشاهی خداوند استفاده کند. «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه این مسیحی انجیلی کلیسای پرسبیتری را نیز نباید از نظر دور داشت. هنگامی که وی در نطقی – در کلیسای بزرگ ویچیتا – در تعریف دیدگاه خود، جهان را «کشمکشی پایان ناپذیر «تا زمان جذبه به معنای گرد آمدن یهودیان جهان در یک اسرائیل بزرگ تر بین دریای مدیترانه و رود اردن) توصیف کرده بود، بیش از هر کس دیگری پای این دیدگاهها را به قلمرو سیاست خارجی کشاند». «بیلی گراهام» یکی از چهره های مطرح مسیحیان انجیلی نیز روابط نزدیکی با نمایندگان و سیاستمداران آمریکایی داشت. تا پیش از این، هرگز یک رهبر مذهبی تا این اندازه به سیاستمداران نزدیک نشده بود. همچنین باید از رابرت جفرس «کشیش انجیلی» مشاور ترامپ نام برد. وی کشیشی غیر معمول است. او از یهودیان، مسلمانان، هندوها، و مورمون ها(یکی از فرقه های مسیحیت تبشیری) به عنوان طرد شده از دین و دینداران یاد کرده و کلیسای کاتولیک را ابزار دست شیطان خوانده بود.

نزدیکی فکری ترامپ با انجیلی ها طی دوره ریاست جمهوری وی رشدی قابل ملاحظه داشت به گونه ای که به راحتی می توان از وجوه تشابه وی و بنیادگرایان مسیحی سخن گفت. به عبارت دیگر دونالد ترامپ امروز دست کم در ظاهر – بسیار انجیلی تر_ از روزهای نخست است تا جایی که نگرانی برخی تحلیلگران و سیاستمداران را برانگیخته برخی از این تشابهات عبارت اند از:

• قدرت رسانه ای: یکی از شباهت های انجیلی ها با ترامپ، علاقه و نفوذ در رسانه های تندرو آمریکایی است. بیشتر کشیشان انجیلی در شبکه های تندرو آمریکایی صاحب برنامه های تبلیغی هستند. این افراد که معمولاً با نام «مژده دهنده» شناخته می شوند، در شبکه های خود به نقد تند مخالفان و جذب افراد طبقه متوسط آمریکا می پردازند. نظرات و حتی لحن بسیاری از این کشیشان مانند ترامپ است. پت رابرتسون یکی از رهبران منتفذ گروه انجیلی در آمریکا و صاحب شرکت تلویزیونی سخن پراکنی «مسیحیان»، دقیقاً با لحنی شبیه ترامپ به نقد سوسیالیستها، کوبا، ونزوئلا و فمنیست ها می پردازد.
• اعتقاد به ایده آل گرایی: بنا به گزارش «واشنگتن پست»، انجیلی ها به نوعی دنیای ایده آل و عصر طلایی حاکمیت مسیحیت قائل اند که باید به آن بازگشت. ترامپ هم با شعار «ما دوباره آمریکا را بزرگ خواهیم کرد»، سعی در ایجاد نوعی مدینه فاضله در ذهن طرفدارانش دارد. از این جهت متد و روش رئیس جمهور جنجالی سابق آمریکا، بسیار شبیه مسیحیت انجیلی است.
• علاقه به ارتباط با یهودیان به ویژه صهیونیست های اسرائیل: شعار اصلی انجیلی ها بازگشت به کتاب مقدس و تغییر جامعه با تحول فرهنگی است تا از این راه در آمریکا حکومتی بر مبنای بنیادهای انجیل به وجود آورند. در حقیقت، انجیلی ها علاقه زیادی به بازگشت به کتاب مقدس چه عهد قدیم و چه عهد جدید دارند و این تأکید بر متن مقدس، آنها را به یهودیان، نزدیک می کند (۱۴).

نقطه اوج انجیلی گرایی ترامپ را باید در اقدام برای انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس مشاهده کرد. روز دوشنبه ۱۴ مه ۲۰۱۹ میلادی، هیئتی آمریکایی از کاخ سفید و اعضای حزب جموری خواه رسماً سفارت آمریکا در قدس را افتتاح کردند؛ شهری که به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی آمریکا به رسمیت شناخته شده است. این مراسم با حضور کشیش جفرس انجام شد که به نوعی زیر پا گذاشتن قانون اساسی سکولار آمریکا بود؛ چرا که با حضور یک کشیش مراسمی سکولار سیاسی به امری مذهبی تبدیل شد.

سایت «میدل ایست» با اشاره به این موضوع نوشت: «انتقال سفارت آمریکا به قدس نشان داد ترامپ علاقه ای به روند مذاکرات صلح ندارد. واقعیت آن است که مسیحیان انجیلی و جوامع ارتدوکس یهودی سیاست خارجی ترامپ را شکل می دهند. تأثیر مسیحیان انجیلی بر تمام ابعاد تصمیم های ترامپ دیده می شود.» (۱۵).

آخرین پرده این سناریو، درخواست ترامپ از کشیشان انجیلی برای دعا بابت استیضاح جنجالی اخیر وی بود. در این مراسم که در کاخ سفید برگزار شد، رئیس جمهور آمریکا با چشمانی بسته در میان جمعی از کشیشان انجیلی به دعا پرداخت. این گونه دعا کردن معمولا میان مسیحیان سنتی انجیلی و کاتولیک ها رایج است. البته این نخستین بار نیست که ترامپ در چنین مراسمی از اوانجلیستها میخواهد برایش دعا کنند. وی در بحبوحه رقابت های انتخاباتی ۲۰۱۶ نیز در حضور رهبران مسیحی چنین مراسمی برگزار کرده بود. (16).

فرانکلین گراهام، کشیش انجیلی در همین راستا از جامعه مسیحی خواست یک روز را برای ستایش ترامپ انتخاب کرده و سالیانه به دعا و عبادت برای او بپردازند. بنا به گزارش «دهیل»، حدود ۲۵۰ نماینده جامعه مذهبی و مسیحی انجیلی این تقاضا را قبول کردند (17).

 پیامدهای انجیل گرایی ترامپ

ناگفته پیداست که بینش انجیلی ترامپ، آثار و پیامدهای بسیاری بر سیاست داخلی و خارجی ایالات متحده مترتب کرده، امری که به دغدغه بسیاری از اندیشمندان و تحلیلگران سیاسی واجتماعی آمریکا مبدل شده. از آن جمله است، موارد ذیل:

«متیو چپمن»، روزنامه نگار، نویسنده و فعال انگلیسی در این زمینه می نویسد: این ایدئولوژی به طور مستقیم بر دیدگاه های موجود نسبت به کشمکش اسرائیل و فلسطین و به طور غیر مستقیم بر نگرش ها نسبت به ایران، ژئوپلتیک خاورمیانه بزرگ و اولویت محافظت از اقلیت های مسیحی تأثیر می گذارد…. دولت ترامپ برخی تغییرات سیاسی اساسی را دقیقاً در همین حوزه ها انجام داده است، از انتقال سفارتخانه به بیت المقدس گرفته تا خارج شدن از توافق اتمی با ایران. یک جهان بینی سیاسی که مبتنی بر باور به نابودی جهان در آینده ای نزدیک و رستگاری معدودی از انسان های برگزیده باشد. مخاطرات آشکاری را به وجود می آورد. بر اساس چنین دیدگاهی، به برخی حقوق مشخص انسانها، مشروعیت کمتری داده می شود.»(18)

 «جان ففر» در لوبلاگ می نویسد: «در طول کمپین تبلیغاتی سال ۲۰۱۶، مسیحیان اوانجلیک به طور گسترده ای از ترامپ حمایت کردند. البته نه به خاطر عقاید مذهبی اش، آنها او را ابزار ناقص اجرای اراده خدا می دانستند… در عین حال آنها توجهی به زن بارگی، قمار بازی و پول پرستی این انجیل نشناس نداشتند… در طول دو سال گذشته ترامپ به نوعی از عروج آسمانی نائل آمده یعنی به سطحی مقدس ارتقا یافته و این سیر عرفانی، پیامدهای مهمی نیز در حوزه سیاست خارجی داشته است. عمل به وعده انتخاباتی ترامپ یعنی زدودن دیوار میان کلیسا و دولت، پیامدهای نامطلوبی برای آمریکا داشته. مقامات دولت او از تفاسیر انجیلی برای توجیه تمام تصمیم های خود… استفاده می کنند. تبعات آن در سیاست خارجی آمریکا مانند حمایت از نتانیاهو نیز قابل مشاهده می باشد. اما مسئله نگران کننده تعمیم رویکرد ترامپ در الگویی فراگیر در سطح جهانی است؛ محوری غیر رسمی از متعصبان مسیحی، مصمم به رویارویی با تمدن ها هستند… ترامپ نگاهی آخر الزمانی به جهان دارد. مشاوران او از اهدافی مانند ایران،کره شمالی و چین صحبت می کنند. روم در آخرین گام برای تحول و تغییر از یک جمهوری به یک امپراتوری شاهد تقدیس شدن امپراتورش بود…. ترامپ نیز با تعقیب سیاست باز طراحی دموکراسی آمریکایی، رویکرد مشابهی در پیش گرفته، او بی میل نیست که خود را بهترین رئیس جمهور تاریخ 20 آمریکا معرفی کند. جرایمی که ترامپ برای رسیدن به این جایگاه مقدس مرتکب می شود تفاسیری انجیلی خواهد داشت.»(19).

«اریک الرتمن» (Eric ALTERMAN)، روزنامه نگار و نویسنده  کتاب « Who speaks for America » در مقاله ای تحت عنوان «در جهت معکوس سیاست خاورمیانه ای دونالد ترامپ» می نویسد: «روابط میان دولت اسرائیل و یهودیان آمریکایی، به شدت تیره شده است. در حالی که دولت اسرائیل بیش از پیش به سوی راست افراطی گرایش می یابد یهودیان آمریکا به گونه ای فزاینده در اردوگاه ترقی خواهان جای میگیرند. آن ها از این پس، همچون فعالان سیاه آمریکایی که از مدتها پیش با فلسطینی ها ابراز همبستگی می کنند. از اشغالگری و استعمار مورد حمایت واشنگتن به شدت انتقاد ی نمایند…. تمامی تحقیقات تازه حاکی از شکاف روز افزون میان یهودیان اسرائیلی است که دولتی نزدیک به راست افراطی را بر سر کارآورده اند و هم مذهبان آمریکایی شان که هر چه بیشتر به اردوی ترقی خواهی جلب می شوند. اکثریت اسرائیلی ها از «باراک اوباما» نفرت داشتند و امروز ترامپ را تحسین می کنند و به احزابی رای می دهند که از استعمار و اشغالگری بی انتهای کرانه باختری دفاع می کنند. برعکس، بخش عمده ای از یهودیان آمریکایی از اوباما حمایت و استعمارگری را محکوم می کنند.(20)

در همین زمینه باید به واکنش شماری از پیروان کلیسای انجیلی ساکن بیت المقدس به اقدام ترامپ در انتقال سفارت به بیت المقدس اشاره داشت که با امضای نامه ای خطاب به رئیس جمهور آمریکا اعلام کردند، مطمئن هستند چنین تصمیمی، تنها به افزایش تنفر درگیری خشونت و درد و رنج در بیت المقدس منجر می شود و پیروان این فرقه را از هدف اصلی خود دور خواهد کرد.(21)

بروز تناقضات اعتقادی در مردم آمریکا در باب تعالیم کتاب مقدس، مرکز تحقیقات «پیو» اندیشکده ای آمریکایی مستقر در واشینگتن دی سی با انتشار نتایج یک تحقیق صورت گرفته در چندین کشور جهان اعلام کرد ۵۱ درصد از مردم آمریکا موافق تقویت نقش مذهب در کشورشان هستند، در حالی که ۱۸ درصد از ساکنان آمریکا خلاف این باور را دارند. به موجب همین تحقیق ۵۸ درصد از ساکنان آمریکا معتقدند دین در کشورشان در حال حاضر، جایگاهی کم اهمیت تر نسبت به ۲۰ سال گذشته دارد.(22)

در همین راستا طبق مقاله منتشر شده در سایت «کریستین پست» به دلیل حمایت همه جانبه مسیحیان تبشیری از دولت تندرو ترامپ، بخشی از مردم آمریکا از تفکرات و باورهای انجیلی، فاصله گرفته اند. طبق نظر سنجی های انجام شده توسط مؤسسات تحقیقات مسیحی، ۸۵ درصد مردم آمریکا دیدگاه منفی نسبت به تعالیم کتاب مقدس پیدا کردند و تنها ۱۵ درصد نظر مثبت داده اند. نتایج این نظر سنجی نشان داده که مردم آمریکا با روی کار آمدن دولت ترامپ، دچار اختلافات و تناقضات اعتقادی نسبت به کتاب مقدس شده و روز به روز بر معضلات اخلاقی و رفتاری شان افزوده می گردد. (۲۳) .

تضعیف راست مسیحی، برخی تحلیلگران از بروز شکاف در راست مسیحی سخن گفته اند. «اختلاف پروتستان ها بر سر ترامپ در حال گسترش است …. ستاد طرفداران و مخالفان ترامپ به طور رسمی از هم جدا شدند و تعداد مخالفان، هر روز بیشتر می شود. در ۲۱ ژوئن، ترامپ در تلاش برای دلجویی از راست گراها با تقریباً هزار رهبر پروتستان ملاقات و اعلام کرد که ۲۵ مشاور مذهبی برای کمک به جذب رأی دهندگان محافظه کار استخدام کرده است. تقریباً تمام اعضای این گروه هوادار ترامپ سابقه راست گرا بودن، مخالفت با سقط جنین و حمایت از اسرائیل را دارند که این خصوصیت در میان مسیحی های محافظه کار رایج است… در سوی دیگر این اختلاف افرادی مانند «فریس» قرار دارند که ترجیح می دهند. از قدرت کناره گیری کنند تا اینکه از نامزدی که به زن ستیزی و نژاد پرستی معروف است حمایت کرده و بر افکار او مهر تأیید مذهبی بزنند… بسیاری از افراد مذهبی نیز در رسانه های مجازی به جنبش «ترامپ هرگز » پیوسته اند. ترامپ برای پیروزی در این انتخابات به رأی راست گرایان مذهبی نیاز دارد. این گروه نیز برای پیش بردن برنامه ها و اهداف خود به ترامپ محتاج اند، اما اگر نتوانند پشت نامزد محافظه کار متحد شوند و خود این نامزد نیز دستور کار محافظه کارانه منسجمی نداشته باشد. حزب راست گرا بیش از حد تصور، تضعیف می شود. دیگر حتی یک سازمان هم نخواهد بود و به یک خاطره تبدیل خواهد شد. (24) بنیادگرایی مسیحی در مسیر انحطاط ؟ جریان مسیحیت انجیلی با نفوذ قطره چکانی در سیاست داخلی و خارجی ایالات متحده طی چند دهه اخیر، اکنون به موقعیتی خاص رسیده که سخن گفتن در باب کم و کیف و روند شناسی آینده آن را تا حدی دشوار می سازد. سرمایه گذاری متقابل دونالد ترامپ و فرقه مزبور بر یکدیگر تا جایی پیش رفته که نمایی تازه از صهیونیسم گرایی مسیحی را با بازیگری و هدایت ترامپ به منصه ظهور رسانده است. تندروی های آشکار رئیس جهمور جنجالی آمریکا در حوزه های سیاست خارجی و داخلی نه تنها واکنش منفی یهودیان آمریکایی را برانگیخته بلکه شماری از یهودیان ساکن اسرائیل نیز از حمایت های خود از دولت آمریکا دست برداشته و آن را مغایر با مراعات حقوق بشر می دانند. از طرفی باید به رشد منفی نگری مردم آمریکا نسبت به مذهب اشاره داشت. با وجود نفوذ انکار ناپذیر مذهب در لایه های سیاست ایالات متحده، آمریکایی ها از نزول کیفی سطح دین در کشور خود سخن گفته اند و این به معنای کارکرد منفی مذهب طی سال های اخیر بوده است. با توجه به تضعیف قابل توجه ترامپ در میان راست گرایان مسیحی بی تردید این مهم بر محبوبیت باورهای انجیلی در امریکا نیز اثر گذار خواهد بود. بنابراین، «صهیونیسم ترامپی» و سودای «پادشاهی» وی برای فرقه مسیحیت صهیونیستی، چه بسا پیامدهایی در پی خواهد داشت که چندان انتظارش را نمی کشیدند.

و در پایان صرف نظر از تمام گمانه زنی ها در باب سرنوشت باورهای بنیادگرایانه مسیحی یک پرسش بی پاسخ همچنان باقی است: «آیا سکولاریسم در آمریکا تنها در حد یک شعار باقی مانده»؟ به عبارت دقیق تر یکی از پرقدرت ترین جریان های بنیادگرای دینی در کشوری به غایت سکولار همچون آمریکا چطور می تواند قانون اساسی را دور زده و در تناقضی آشکار این گونه سیاست و مذهب را در ابعاد داخلی و فراملی به یکدیگر وابسته سازد؟

پی نوشت:

1- فیلیپس، کوین، تئوکراسی آمریکایی، ترجمه شهریار خواجیان، تهران، اختران ۱۳۸۷، صص ۱۸۹-۱۸۸ 2- زرشناسی شهریار، نیمه پنهان آمریکا، تهران کتاب صبح ، ۱۳۸۱، ص ۳۶

3- بینش مذهبی دولتمردان آمریکا و راهبرد این کشور در غرب آسیا ۱۵ مرداد ۱۳۹۸ http://ipps.ir/ArticlePreview.asp شبکه مطالعات سیاست گذاری عمومی

4- همان

5- فیلیپس، همان، ص ۳۱۵

6-کیل، ژیل، اراده خداوند، ترجمه عباس آگاهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۷۰، ص ۱۸۹               7-طباطبایی، علی، خاستگاه قدرت یهودیان آمریکا، آمریکا، ویژه روابط آمریکا- اسرائیل ص ۱۱، چاپ اول انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر، تهران ۱۳۸۲، ص ۱۱

8- بینش مذهبی دولتمردان آمریکا و راهبرد این کشور در غرب آسیا ۱۵ مرداد ۱۳۹۸ شبکه مطالعات سیاست گذاری عمومی

9- فهیم، دانش، ماهنامه موعود، شماره ۲۰، ص ۴۵

۱۰- گارودی، روژه، تاریخ یک ارتداد، ترجمه مجید شریف، چاپ سوم، تهران، رساء ۱۳۷۷، ص      ۲۱۷ 11- Froese and Mencken ، 103، 2000

12-بینش مذهبی دولتمردان آمریکا و راهبرد این کشور در غرب آسیا ۱۵ مرداد ۱۳۹۸ شبکه مطالعات سیاست گذاری عمومی

۱۳ – چیمن، متیو، تأثیر ایدئولوژی مسیحیت انجیلی بر شکل گیری سیاست. خارجی ترامپ ۲۸/۱۰/۱۳۹۷ : yon.ir/CTpY

14- یک کشیش انجیلی، بیایید یک روز در سال ترامپ را عبادت کنیم / آیا قصد ترامپ تبدیل شدن به امپراتور مقدس آمریکا است؟، خبر فوری ۱۰ خرداد ۱۳۹۸

15-پشت پرده سیاست های تند ترامپ، آفتاب نیوز، ۵ خرداد ۱۳۹۷

۱۶ – درباره کشیش های اوانجلیستی که برای نجات ترامپ از استیضاح دعا کردند خبرگزاری آنا دوشنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۸

17- یک کشیش انجیلی: بیایید یک روز در سال ترامپ را عبادت کنیم / آیا قصد ترامپ تبدیل شدن به امپراتور مقدس آمریکا است؟، خبر فوری ۱۰ خرداد ۱۳۹۸

18- چیمن، متیو، همان

۱۹ – لوبلاک: چه شده که ترامپ، این انجیل نشناس خداناباور، اکنون نگاه آخر الزمانی به جهان دارد؟ سایت انتخاب ۱۹ فروردین ۱۳۹۸

20- Le Monde diplomatique نوامبر ۲۰۱۹، برگردان بابک دهقان

21-  درباره کشیش های اوانجلیستی که برای نجات ترامپ از استیضاح دعا کردند. انا، دوشنبه ۱۳ آبان ۹۸

۲۲ – پنجاه و یک درصد از مردم آمریکا موافق تقویت جایگاه دین در جامعه هستند. یورونیوز، 23/4/2019

۲۳ – مسیحیت صهیونیستی در مسیر سقوط قطعی، رهپویان هدایت

24- رضا خواه، علیرضا «سایه ترامپ بر سر راست مسیحی»، خراسان نیوز 4/9/1398.

۲۵- متمم اول قانون اساسی آمریکا بر جدایی نهاد دولت از مذهب تأکید دارد.