شجره نامه سازی اقطاب و سلسله های گنابادی

فرقه پژوهی

 بحث شجره نامه سلسله ها و سندیت خرقه اقطاب از جمله مسائلی است که کیوان قزوینی به شرح و نقد آن پرداخته است و البته از جمله مواردی است که افراد بسیاری پیش از وی نیز به نقد و اعتراض از آن سخن به میان آورده اند.

می توان به اختصار نقد قزوینی به یکی از سلسله ها که طریقه گنابادی است را چنین بیان کرد که:

“صوفیان طریقه گنابادی دست به تدوین دروغین شجره نامه هایی زده اند که از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آغاز می شود تا به ساحت اقدس حضرت بقیه اﷲ الاعظم(صلوات الله علیه و آله)  ختم می گردد. در واقع به نوعی دستکاری در شجره نامه ها قائل است، چرا که دو شعبه کوثر علیشاهی و مونس علیشاهی و دیگران شجره فرقه را به تبعیت از شاه نعمه اﷲ به حسن بصری می رسانند و فرقه گنابادیه به حضرت رضا(ع) ختم می کند”.

در اینجاست که سوالاتی را از وجود اختلاف در شجره ها مطرح می کند، مانند اینکه اگر سرسلسله امام رضا(صلوات الله علیه و آله) می باشد، چرا در شرح احوال نگاری مشایخ فرقه که از معروف بن فیروزان کرخی آغاز می شود و امام زمان(صلوات الله علیه و آله)  را درک نکرده ،بعد از دوران آن حضرت مطرح می گردد و دیگر سوالاتی از این قبیل که تفاوت های موجود در گفتار و سند های سلسله ها را مطرح می کند.

در کل نتیجه ای که از طرح این بحث می گیرد، چنین است که گویا فرقه گنابادی با ایجاد این تفاوت ها سعی بر آن داشته که نشانه های غیر شیعی اعضاء شجره را محو کنند(1). لازم به ذکر است که پیش از پرداختن به ایجاد تغییرات در شجره نامه صوفیه گنابادی، به تفصیل از سند خرقه صوفیه و نحوه استناد آنها سخن به میان می آورد(2).

منابع:

1- عباسعلی ،کیوان قزوینی، گشایش راز گشا: تالیف ابوالحسن پریشان‌زاده‌. مشخصات نشر, تهران: حقیقت‌، 1377.صص21-22

2-..همان.صص19- 25