الهام محمدی| جریان مسیحیت صهیونیستی را باید بهعنوان یکی از فعالترین جریانهای فرقهای در زمینه بهرهگیری از تشکیلات سازمانیافته قلمداد کرد که از سالها قبل اقدام در این ارتباط را در دستور کار خود قرار داده است. تأسیس و فعالیت دهها سازمان تبشیری زیرزمینی و رسمی داخلی و خارجی با حمایت نهادهای اصلی تبشیری در همین راستا ارزیابی میشود.
در نوشتار حاضر، یکی از قدیمیترین و در عین حال فعالترین این دست سازمانها، مورد اشاره و تبیین قرار میگیرد. سازمان تبشیری «عیلام» از قلب اروپا برنامههایی سرّی را در دل جهان اسلام، طراحی و اجرا میکند.
تاریخچه مؤسسه عیلام
این مؤسسه توسط «ساموئل یقنظر» در سال ۱۹۸۸م. (۱۳۶۷ش) تأسیس شده است. وی سال ۱۹۴۴ در خانوادهای ایرانی – مسیحی بهدنیا آمد. پدرش از سال ۱۹۵۶م جلسات مسیحی در منزل خود برگزار میکرد و طی چهار سال بزرگترین جلسات کلیسایی را در ایران به وجود آورد.
سام در سن ۱۱ سالگی فعالیت مسیحی خود را در شهر اصفهان آغاز نمود. سپس برای تکمیل دوره الهیات مسیحی، به هند اعزام شد. وی پس از گذراندن دورههای آموزشی مسیحی به ایران آمد و در سال ۱۹۶۸، انجمن کتاب مقدس (انجیل) را تأسیس کرد. در سال ۱۹۷۴ مشاور توزیع کتاب مقدس در آسیا شد. دو سال به فیلیپین رفت و انجمن کتاب مقدس را در نپال راهاندازی کرد.
سام یقنظر در سال ۱۹۷۷ همراه با خانوادهاش به لبنان نقل مکان نمود. در ادامه انجمن کتاب مقدس را در شمال افریقا و شرق میانه بهمدت شش سال رهبری کرد و دفاتر جدیدی در راستای توزیع انجیل در سطح وسیع دایر ساخت.
سام در سال ۱۹۸۳ انجمن کتاب مقدس را به انگلستان انتقال داده و بهعنوان «انجیل برای اروپا و شرق میانه» فعالیت نمود. او در سال ۱۹۸۸ بهمنظور چشمانداز توزیع کتاب مقدس در ایران و توزیع انجیل به زبان فارسی در سطح وسیع، اقدام به تأسیس مؤسسه «عیلام» در لندن کرد.
«پاتریک» نویسنده کتاب «عملیات جهانی» در تأیید مؤسسه عیلام مینویسد:
«من چندین سال بهدنبال اعلام انجیل به جهان فارسیزبان و حوزههای مربوط به شرق میانه بودهام دوستم، سام یقنظر یکی از کلیدهای پیشرفت پادشاهی مسیحی در میان مردم گوناگون بخش استراتژیک جهان است و این مؤسسه را ستایش میکنم.»
بخش کلیدی در استراتژی مؤسسه مزبور تجهیز کلیساها در ایران از لحاظ تأمین کتاب و منابع تعلیم مسیح است. مؤسسه عیلام در ترجمه کتاب مقدس، تولید و توزیع انجیل، نقش بسیار فعالی دارد. در سال ۲۰۰۳، ترجمه عهد جدید به زبان فارسی به پایان رسید و در تابستان ۲۰۰۹ بیش از ۳۳۰ هزار جلد کتاب عهد جدید توسط مؤسسه عیلام، چاپ و توزیع گردید. سپس کار ترجمه عهد عتیق در دستور کار مؤسسه قرار گرفت.
ساختار تشکیلاتی مؤسسه
همانگونه که اشاره شد، مؤسسه عیلام در کشور انگلستان راهاندازی شد. این مؤسسه شامل بخشهای مختلفی میگردد. مدیریت مؤسسه بر عهده سام یقنظر بوده و فردی به نام «محمدرضا روشنضمیر»، بهعنوان مشاور و دستیار وی مشغول فعالیت است.
فعالیت مؤسسه در ایران
طبق اهداف مؤسسه آغاز فعالیت آن در ایران را میتوان به زمان شکلگیریاش در انگلستان (۱۳۶۷ه.ش) ارجاع داد، لیکن شکل علنی و ظاهری آن به سال ۱۳۸۳ و وقوع زلزله در شهرستان بم بازمیگردد که برخی سازمانهای مردم نهاد، برای یاری به زلزلهزدگان در این شهر نمایندگیهای خود را اعزام نمودند و در این میان مؤسسه عیلام نیز ورود و شروع به جذب افراد کرد.
سرشاخه و رابط مؤسسه در ایران، شخصی بهنام «فرشید فتحی» است که از سال ۱۳۷۵ در سن ۱۷ سالگی، ضمن مراجعه به کلیسای جماعت ربانی (مرکز) و صحبت با کشیشان به مسیحیت گروید. وی در سالهای ۱۳۸۴ – ۱۳۸۳ همزمان با وقوع زلزله در شهرستان بم، با پیشنهاد مؤسسه عیلام انگلیس با پوشش «مسئول رفاه در بم» به تبلیغ مسیحیت و فعالیت تبشیری پرداخت.
با توجه به آمدوشد قبلی نامبرده به کلیسای جماعت ربانی و آشنایی با تعدادی از افراد، همراه با دوستان قدیمی و برخی اقوام به فعالیت تحت نظر عیلام پرداخت. از آن زمان تا مقطع دستگیری توسط نهادهای امنیتی بهعنوان رابط سام یقنظر و مسئول مؤسسه در ایران به اقدامات تبلیغی و تبشیری اشتغال داشت.
جامعه هدف مخاطبان و گروههای هدف جریان تبشیری کل جامعه ایران هستند اما به جهت سهولت در این امر، در گام ابتدایی اقشار بزهکار و دارای معضل اجتماعی، افراد معتاد، زنان خیابانی، خانوادههای بیبندوبار و … اولویت را به خود اختصاص دادهاند و سرمایهگذاری بیشتری در اینباره صورت میگیرد.
اگرچه برنامهریزیهایی نیز در خصوص نوجوانان انجام پذیرفته، اما بنا به دلایلی از جمله حساسیت والدین و عدم رضایت آنان در ارتباطگیری با این قشر از جامعه، دقتنظر بیشتری صورت میپذیرد. سرکردگان کلیساهای غیرقانونی تبشیری نیز در اظهارات خود به جوامع هدف سازمانهای تبشیری همچون عیلام اشاره داشتهاند. از جمله:
«…ما [کلیسای جماعت ربانی] باید سراغ افراد گناهکار مانند زنان و مردان خوشگذران افراد غیرمسئول در زندگی و جوانان کم سنوسال که هرگز بهسمت اسلام نخواهند رفت، برویم؛ زیرا مشکلاتی پیشروی خود خواهند دید، اما بهراحتی جذب مسیحیت و آزادیهای آن خواهند شد. باید به آنها فهمانده شود که مسیح عشق زندگی کردن را میآموزد نه جنگ و فدا شدن.»
«ما در دل اسلام (ایران) جوانان را بهسوی مسیح هدایت میکنیم. پس باید آماده بود، اگر هم کلیسا را بستند ما نباید یکه بخوریم. ما پیشتر از اینها منتظر بستهشدن کلیسا بودیم.»
«…خودشان میدانند ما مخالف اسلام هستیم؛ چون ما اسلام را نمیپذیریم و مسیح را رها نمیکنیم. اسلام پوچ و بیمعنی است و ایمان مسلمانان روی هیچ اساسی بنا نشده است. اسلام میگوید ما کامل هستیم و احتیاج به مسیحیت نیست، در حالی که ما جوانان را قانع میکنیم مسیحیت کامل است نه اسلام.»
دورهها و کنفرانسها
پس از جذب افراد به مسیحیت و تشکیل کلیساهای خانگی به فراخور شرایط، دورهها و کنفرانسهایی با مدیریت سازمان عیلام در داخل و خارج کشور برگزار میگردد که برای نمونه میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- دوره زندگی مسیح (۱۳ جلد شامل: کتاب مقدس، شخصیت عیسی مسیح، کلیسا، روحالقدس، دعا و بشارت).
- دوره خدمات مسیح (۱۳ جلد شامل کلیسا و جامعه).
- دوره عالی (شامل اعمال رسولان، قلاطیان و رومیان، مشاوره مسیحی، روحالقدس، عیسی مسیح، خداوند ما، عهد عتیق سخن میگوید، بررسی عهد جدید، انجیل ایمان، نقد کتاب مقدس، چگونه کتاب مقدس را درک کنیم، الهیات مسیحی، الهیات مسیحی در قرن بیستم، درآمدی بر الهیات مسیحی، الهیات مسیحی و رأی دادگاه، چگونه بشارت دهیم؟ بشارت در دنیای امروز، چگونه در جمع سخن بگوییم؟ فن شبانی، ادیان زنده جهان، دوره روانشناسی مسیحی، علوم فیزیک و الهی، کتب حکومتی و تفسیر مزامیر).
- کنفرانس تقویت مسیحی.
- کنفرانس زنان کتاب مقدس (در مورد زنان کتاب مقدس و سقط جنین).
- کنفرانس تعلیمی در ارمنستان؛ به اذعان سرشاخهها و مستبصران تبشیری یکی از شرایط حضور در کنفرانس ارمنستان، گذراندن دورههای سه ماهه است. اما در کنفرانسهای واقع در کشور ترکیه اکثر افراد میتوانند شرکت داشته باشند.
آموزشهای امنیتی
سازمان تبشیری عیلام نیز همچون سایر سازمانهای تشکیلاتی وابسته به جریانهای فرقهای، متناسب با ماهیت و ساختار و با توجه به موانع حقوقی و قانونی فعالیت، مجموعه توصیههای حفاظتی برای اعضا و مدیران تهیه و ابلاغ نموده است که در ذیل به برخی از آنها اشاره میگردد:
- استفاده از کلمات رمز و اسامی مستعار.
- عدم معرفی شهرهای افراد شرکتکننده در سمینارها به یکدیگر.
- خودداری از ارائه تلفن و ایمیل به یکدیگر.
- خاموش کردن تلفن همراه در جلسات دعا سمینارها و قرار دادن در اتاقی جداگانه برای جلوگیری از شنود و ردیابی.
- استفاده از سیمکارتهای اعتباری بدون نامونشان.
- عدم احوالپرسی و معارفه در فرودگاه حتی در صورت شناخت یکدیگر.
- عدم استفاده از ایمیل و در صورت استفاده حذف آنها بلافاصله پس از مطالعه.
- استفاده از اسکایپ و چت در صورت ضرورت.
- انکار مسلمانبودن قبل از پذیرش مسیحیت به جهت فرار از جرم ارتداد.
- عدم ضبط و نگهداری مطالب مرتبط در دستگاه رایانه.
- عدم عضویت در سایتهای اینترنتی، فیس بوک و…
«مهدی فروتن»، از عناصر تبشیری، درباره الزامات حفاظتی عیلام اظهار میدارد:
«جریان تبشیر بر الزامات حفاظتی، تأکید زیادی داشت و توصیههای امنیتی بسیاری به ما میکرد، از جمله اینکه حتماً از یک ایمیل خاص استفاده شود. دستوری صادر شده بود، مبنی بر آنکه از برخی نرمافزارها استفاده نشود؛ چرا که امکان لو رفتن ایمیلها وجود دارد. همچنین از نرمافزارهایی که امکان مکالمه مستقیم داشت، کمتر استفاده میشد؛ چون ممکن بود، مکالمات شنود شوند. بیشتر از ایمیل معرفیشده برای نوشتن استفاده میکردند که آن را امنتر میدانستند.
مؤسسه عیلام، فضایی از یک سرویسدهنده ایمیل بهصورت رایگان گرفته بود تا نرمافزاری بسازد که با عیلام دات کام تمام شود و برای ارتباطاتش از آن استفاده میکرد. همچنین تأکید بر آن بود، جلسات خانگی از هشت و نهایتاً ده نفر بیشتر نشود و اگر افرادی اضافه شدند، به گروههایی جدید منتقل گردند تا بتوان مسائل امنیتی را رعایت کرد و دولت و همسایهها متوجه این جلسات و تجمعات خانگی نشوند. معمولاً جلسات طوری بود که اگر همسایهها متوجه میشدند، اعتراض میکردند.»[1]
روند و شگردهای تبشیری از بشارت تا کلیسای خانگی
عنصر تبشیری پیش گفته در این زمینه اظهار میدارد: «بهطور کلی، مؤسسه عیلام روی دو بخش تمرکز کرده است؛ اول، چاپ و ترجمه کتب و ادبیات مسیحی و بهخصوص انجیل که آن را بهصورت خیلی نفیس چاپ کرده و به دست مردم میرسانند تا متون لازم تبشیر فراهم شود.
دوم تقویت کلیساهای خانگی موجود در ترکیه و ایران… .
کتابهای مؤسسه عیلام از چند طریق به ایران میرسد: قاچاقچیان، پناهندگان و توریستهای ایرانی. کلیسای مستقر در ترکیه، گروههایی را برای تبشیر و تبلیغ توریستها میفرستد. آنها انجیلها را در میان مردم توزیع و در مورد آن صحبت میکنند. به این طریق میکوشند، آنها را بهسمت خود بکشانند تا هدف اصلی شان یعنی جذب بیشتر و تقویت و رشد کلیساهای خانگی در ایران محقق شود که همه اینها یعنی باز شدن کانالی از درآمدهای وسیع و کسب قدرت بیشتر.»[2]
بهطور کلی، بر اساس اسناد بهدست آمده و اظهارات برخی عناصر جریان مسیحیت صهیونیستی، میتوان تهاجم تبشیری مؤسسه عیلام را در قالب موارد ذیل مورد اشاره قرار داد:
- شبکههای ماهوارهای: این رسانهها با شگردهای مختلف از جمله دعا و ادعای شفادهی بیماران و نجات افرادی که با مشکلات شخصی و خانوادگی دستوپنجه نرم میکنند، اقدام به ترویج مسیحیت و جذب مینمایند.
- فضای مجازی: سایتها و دیگر واسطهای فعال در فضای مجازی از دیگر ابزارهای مهم مؤسسه عیلام هستند که از خارج از کشور هدایت میشوند. «مؤسسه عیلام فعالیتهای سایبری زیادی انجام میداد، آنها در اینترنت و فضای مجازی دست به اقدامات تبلیغاتی میزدند و قصدشان این بود که برای شبکههای تلویزیونی ماهوارهای هم برنامهسازی کنند و یکسری برنامهها را در اختیار شبکههای تبشیری «محبت» و «نجات» میگذاشتند که همه رویکرد تبلیغاتی داشت.»[3]
- تبشیر چهرهبهچهره: پس از آنکه فردی از سوی مؤسسه در انگلستان یا افراد مرتبط در ایران و خارج از کشور برای گرفتن بشارت معرفی میشود، مبشری از جنس مخالف برای صحبت و بشارت وی تعیین میگردد. با اظهار علاقه و اشتیاق از سوی تبشیرپذیر یک تا چند روز آغازین اجازه صحبت با وی دارد. سپس با اشتراکیابی نکات مدنظر مطرح و آماده پذیرش مسیح میگردد که اصطلاحاً «دادن قلب به مسیح» خوانده میشود. به دنبال طی شدن مرحله مقدماتی فرد تا دو ماه در محیطهای بیرونی تعلیم گرفته و با تشخیص تعلیمدهنده به جلسات خانگی راه مییابد. در غیر این صورت روند ادامه داشته تا پروسه اطمینانیابی تکمیل گردد. اگر در مواردی تعلیمگیرنده از خانوادههای جذبشدگان قبلی باشد، توسط خود آنها تحت آموزش قرار میگیرد و در صورت عدم توانایی به افراد دیگر معرفی میشوند.[4]
- تیمهای بشارتی: در این روش با تهیه کیفهای دستی و کولهپشتی اقلام تبشیری، جاسازیشده و تحویل تیمهای بشارتی میگردد. آنگاه افراد با اعزام به مناطق مختلف شهری اقلام مزبور را در صندوقهای پستی داخل منازل، وسایل نقلیه عمومی، پارکها و یا معوض تخفیف خرید جنس از مغازهها توزیع مینمایند. در پایان مناطق توزیعشده بر روی نقشه علامتگذاری شده و به سازمانهایی مانند «سازمان در سفرها» ابلاغ میگردد.
- جذب چهرهبهچهره: از دیگر روشهای جذب، اعزام بانوان به فروشگاههای بزرگ، مغازهها و ارتباطگیری با جوانان است که پس از طرح دوستی و جلب اعتماد اقدام به جذب میکنند.
- جذب از طریق گردشگران توسط مبلغان مسیحی در ارمنستان، ترکیه و اخیرا لبنان: از رهگذر چاپ و واگذاری بروشورهای تبلیغاتی حاوی مطالبی تحت عنوان معرفی اماکن و مناطق دیدنی مسیحیت و… «آنها از شگردهای زیادی برای تبلیغ استفاده میکردند، از جمله اینکه حتماً انجیل را در ابعادی کوچک و نفیس چاپ کنند تا بهراحتی قابل حمل باشد و بهخصوص در میان توریستهایی که به ترکیه میآمدند، توزیع میکردند.
شگردشان این بود که هیچ اجباری برای دریافت انجیل نباید وجود داشته باشد. فقط باید خیلی آرام با آنها صحبت شود. اگر افرادی هستند که مشکل دارند و ضربه عاطفی خوردهاند، همانجا برایشان دعا کرده و به کلیسا دعوت شوند. کارتهایی که آدرس کلیسا روی آن نوشته شده بود، وسط انجیل میگذاشتند و به افراد میدادند تا آدرس کلیسای استانبول را داشته باشند و در جلسات حضور پیدا کنند.
جلساتی که با دعا و سرود همراه بود و معمولاً افراد را تحت تأثیر قرار میداد. یکی از اهداف اصلیشان این بود که یک میلیون و سیصد هزار انجیل مدنظر خود را به ایران برسانند.»[5]
پروژه ایران ۳۰
پروژه ایران ۳۰ و مسیحیسازی ایران را باید مانفیست و برنامه راهبردی سازمان تبشیری عیلام بهشمار آورد. بر اساس این پروژه، ایران پنجرهای به دنیای اسلام است و بر اساس این باور، اگر مردم ایران به مسیح ایمان آورند، سایر کشورهای مسلمان هم به مسیح ایمان خواهند آورد.
ایران ۳۰ یک فراخوان برای برانگیختن یک میلیون نفر جهت دعا برای نجات ایران از اسلام و نظام جمهوری اسلامی است تا با دعا در وضعیت اجتماعی ایران تغییر بهوجود آید و با سرنگونی حکومت اسلامی، مسیحیت مورد نظر اردوگاه صلیبی بر ایران حاکم شود.
اظهارات فروتن در این خصوص جالب توجه است: «شگرد دیگر تبلیغاتی آنها برنامهای بود، شامل ۳۰ روز دعا. یک روز را برای ایران مشخص کرده بودند که در سایت عیلام اعلام میشد و به این طریق از مردم میخواستند که برای ایران دعا کنند. این مسئله موجب جلب توجه مردم به مؤسسه آنها میشد.»[6]
طرح «سفر» تبلیغ به سبک هرمی
یکی از تازهترین برنامههای سازمان تبشیری عیلام با هدف تشدید اقدامات تبلیغی و جذب افراد در ایران، طرحی موسوم به «سفر» است. این سازمان صهیونیستی، روش و تکنیکی با عنوان سفر (SAFAR -شاگردان چند برابر) را بهمنظور بسیج نمودن و قدرتبخشیدن به مسیحیان در مقیاسی بزرگتر از گذشته طراحی و بهرهبرداری نموده است.
به ادعای سازمان مذکور از سال ۲۰۱۸ تاکنون ۳۵ کلیسای خانگی در ایران شکل گرفته که ایجاد و تأسیس این کلیساها بر اساس روند شاگردسازی در مدل «فردبه فرد» برپایه روش SAFAR بوده است. به ادعای متولیان عیلام تکنیک فردبهفرد یا همان شاگردسازی یکبهیک ابزار قدرتمندی برای ترویج مسیحیت است و این روش میتواند بهعنوان الگویی برای شاگردسازی مورد توجه قرار گیرد.
به ادعای سازمان مزبور ۱۴۰۰ نفر با استفاده از این روش مسیحی شدهاند که با تکیه بر همین مدل و به شکل هرمی به افراد دیگر رجوع کرده و آنها را به مسیحیت سوق میدهند. همچنین عناصر تبشیری در ۲۰ شهر ایران برای استفاده از این تکنیک آموزش دیده و از آن بهره میبرند.
برنامهریزی و تمرکز بر روی افرادی است که از کشور خارج شدهاند تا با الگو قرار دادن این روش نسبت به جذب اقوام و آشنایان داخل کشور اقدام نمایند. عیلام همچنین در راستای تحقق این طرح در ۵۰ کلیسای فارسی زبان کشورهای همسایه ایران از تکنیک شاگردسازی نفربهنفر در میان پناهجویان و پناهندگان مسلمان و فارسیزبان بهره میگیرد. این تکینک بر اساس جزوه فردبهفرد و طی ۱۲ جلسه (۱۲ روز یا هفته متوالی) پیادهسازی میشود.
شیوه مذکور در اجتماعات کوچک و معمولاً بهصورت خصوصی انجام میپذیرد. در پاسخگویی به سؤالات در این جلسات عموماً فرد مسیحی بین ۵ تا ۵۰ دقیقه برای هر سؤال زمان صرف میکند، چنانچه فردی با مبلغ مسیحی آشنا شود، آغاز کار از قسمت رستگاری (یک شروع تازه) است. هدف اصلی در این پروژه شاگردسازی است نه اتمام درس و دوره.
جزوات فردبهفرد شامل ۱۲ فصل تحت عناوین «رستگاری (یک شروع تازه)، توبه (یک مسیر تازه)، بخشش (یک قلب تازه)، خداوندی (یک رهبر تازه)، کتاب مقدس (یک معیار تازه)، غسل تعمید با آب (یک زندگی تازه)، نیایش (یک توان تازه)، کلیسا بشارت (یک رسالت تازه)، مبارزه معنوی (یک دشمن تازه) و ایمان (یک نیروی تازه) میباشد.
یکی از بهترین روشها برای گسترش یک تفکر، تبلیغ چهرهبهچهره است و تکنیک فردبهفرد نیز بر همین اساس شکل گرفته. میتوان گفت، این روش شیوهای برای مبارزه در سیستمهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در سراسر جهان بهشمار میرود.
در واقع، از این روش بهعنوان آلترناتیوی برای مبارزه در فضاهای محدود و بسته استفاده میشود. این مدل به علت برخوردهای دائمی و احتمالاً روابط عاطفی افراد مورد هدف با یکدیگر یا مبشران مسیحی، میتواند علاوه برگسترش مسیحیت صهیونیستی، عمق مسیحیسازی در جامعه را نیز بیشتر کند.
علنی کردن استفاده جریان تبشیری از این روش تبلیغی که پیشتر هم در شبکههای تبشیری اعمال گردیده را میتوان در ارتباط با اقدامات کنترلی و محدودسازیهای صورت گرفته علیه جریان تبشیر در داخل ایران ارزیابی کرد که باعثشده اردوگاه صلیبی به شیوههای نوین رویآورد.
***
در سال ۱۳۸۹، شمار زیادی از عناصر و مرتبطان مؤسسه تبشیری عیلام، در ۲۱ استان کشور مورد برخورد قرار گرفته و دستگیر شدند، اما فعالیتهای این مؤسسه با مدیریت و خطدهی عناصر تبشیری در خارج از کشور همچنان ادامه دارد و چنانچه گذشت، به اقتضای شرایط و تحولات روز طرحها و برنامههایی تازه را در دستور کار خود قرار میدهد. عیلام را باید یکی از قدیمیترین مؤسسات تبشیری با هدف روشن «مسیحیسازی مسلمانان» قلمداد کرد که در این مسیر از ابزارهای مختلفی بهره می جوید؛ از تبلیغ چهرهبهچهره و چاپ و نشر کتاب و جزوات آموزشی گرفته تا فعالیت در شبکههای ماهوارهای و برگزاری کنفرانسها و سمینارهای آموزشی بینالمللی.
با عنایت به رویه عیلام و تلاشهای سازمانیافته آن در نشر و توسعه فرایند مسیحیسازی، هشیاری در قبال تحرکات سازمان مزبور و تلاش برای خنثی نمودن نقشههای آن ضروری مینماید. هر چند گام اول و اصلیتر در مواجهه با جریان تبشیری، پیشگیری از رهگذر عرضه اسلام ناب محمدی(ص) و پر کردن شکافها و خلأهای موجود در حوزههای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و شخصی است که اصلیترین منافذ نفوذ جریانهای فرقهای به شمار میرود.
[1]. مصاحبه با «مهدی فروتن آرشیو روشنگر.
[2]. همان.
[3]. همان.
[4]. فروتن در این زمینه نیز اشاره میکند: «اقدام دیگر آنها این بود که سعی میکردند، افراد خوش چهره را به خدمت گیرند. مثلاً، از خانم آزاده مویدی فره که برنامههایی با عنوان «کانون شادی» برای بچهها میساخت استفاده میکردند.»
[5]. مصاحبه با «مهدی فروتن»، آرشیو روشنگر.
[6]. همان.